We hebben al een bijzonder lange tijd te maken met zeer weinig tot geen regen. Het resultaat in de baan laat zich zien. We hebben als bestuur al een paar keer een opmerking ontvangen waarom er niet méér wordt gesproeid. Hieronder wordt uitgelegd waarom we dit niet doen.
 
Op droge en warme dagen in juni en juli verdampt er 7-10 mm aan vocht vanuit de bodem. Nu is er in eerste instantie genoeg vocht voorhanden, maar zoals u weet hebben wij al vanaf mei te maken met droogte. De bodem bezit daardoor nagenoeg geen vocht meer. Als we zouden sproeien, wordt er ongeveer 10 mm water per cm² opgebracht. En dan moet je de sproeier minstens 1 uur op dezelfde plek hebben staan. Om 1 hole compleet te voorzien van het nodige water is minstens een dag benodigd. Maar dan hebben wij nóg 17 holes en ook nog 5 par-3 holes en een driving range. Als je dan bedenkt, dat er op een dag alweer bijna 10 mm verdampt, is het sproeien in zo’n droge periode onbegonnen werk. We kunnen alleen maar hopen op wat meer regenwater in de nabije toekomst. Eerst dan kan het gras op onze golfbaan weer gaan groeien en wordt het langzaam weer groener.
 
Overigens heeft Vos Ruinerwold Golf B.V., het bedrijf dat onze baan onderhoudt, vandaag (9 juli) het volgende bericht uitgegeven:
 
Door de extreme droogte zijn we genoodzaakt ons te beperken tot het beregenen van de meest vitale delen van de baan. Dit houdt in, dat de prioriteit ligt op het beregenen van de greens, foregreens en tees. Doordat de beregening hiervoor in de avonden en nachten volop draait en daarnaast overdag met de hand bij gesproeid moet worden, zijn de fairways langzaam maar zeker in een soort steppe aan het veranderen. Beregenen van de fairways heeft onder deze omstandigheden geen zin en zou ook ten koste gaan van de eerder genoemde delen van de baan. 
Bovenstaand betekent overigens niet dat er geen droogteplekken in de greens, foregreens of tees zijn, maar wel dat we er alles aan doen om dit tot een minimum te beperken en waar mogelijk te voorkomen of op te lossen.
Voor wat betreft de fairways; . . . hopen op hemelwater en dan afwachten in hoeverre het gras terugkomt. Later in het seizoen zullen wij dan eventueel kale (dode) delen opnieuw in/doorzaaien.

Maar hoe komt het nu dat we te maken hebben met zo'n extreme droogte. 
We hebben te maken met neerslag en verdamping. Als dat een beetje in evenwicht is, hebben we geen probleem. Maar wat als de verdamping de overhand heeft. Hieronder volgt een uitleg:

VERDAMPING

Onder verdamping verstaan we de overgang van water naar waterdamp. Natuurkundig gezien gaat het om de transformatie van water van vloeibare naar gasvormige fase. Drie factoren hebben invloed op verdamping:

• Zonneschijn
• Temperatuur
• Wind

Onder invloed van bovenstaande factoren verdampt water vanaf het aardoppervlak. De waterdamp stijgt naar hogere luchtlagen. Doordat het op dit niveau veel kouder is dan aan de grond, begint de waterdamp op een gegeven moment te condenseren tot allemaal kleine waterdruppels. Er vormt zich bewolking.
Door middel van neerslag komt het water weer op het aardoppervlak terecht. De waterkringloop is van essentieel belang voor alle vormen van leven op onze planeet. Ongeveer 70% van het aardoppervlak is bedekt met water.
Hieronder een schematische voorstelling van de waterkringloop op aarde.



NEERSLAGTEKORT

Regelmatig komt het voor dat de natuur behoorlijk uitdroogt door het uitblijven van neerslag, bijvoorbeeld bij een langdurige hogedrukblokkade zoals wij die nu al een lange tijd hebben. Wanneer de verdamping over een bepaalde periode de hoeveelheid gevallen neerslag overschrijdt, wordt er gesproken van een neerslagtekort. Dit is voornamelijk het geval in de zomermaanden, waarin de temperatuur het hoogst uitkomt en de zonnekracht op zijn sterkst is.
Het zal niet als een verrassing komen dat meteorologen de maanden april tot en met september in ons klimaat als uitgangspunt nemen bij het berekenen van het jaarlijkse neerslagtekort. Behalve zonneschijn en hoge temperaturen valt deze periode namelijk samen met het groeiseizoen. Een goede balans tussen neerslag en verdamping is in deze maanden essentieel voor het groeien van planten.

ONTWIKKELING VAN HET NEERSLAGTEKORT

In Nederland begint het neerslagtekort in de maand april. In de eerste helft van april is de toename nog vrij gering, maar in de tweede maandhelft loopt het flink op. De grootste stijging vindt plaats in de maanden mei en juni. Naast een sterke zonkracht is het gebrek aan neerslag de reden dat het tekort juist in deze twee maanden sterk stijgt. In juli en augustus loopt het neerslagtekort verder op, maar niet meer zo sterk als in de voorgaande twee maanden.
Normaliter zorgen zomerse onweersbuien ervoor dat er met enige regelmaat flinke hoeveelheden neerslag vallen, waardoor de enorme verdamping (in juli het hoogst van alle maanden) deels gecompenseerd wordt. Maar die hebben we in mei en juni bij ons ook niet gehad.
Pas in september is er onder normale omstandigheden weer sprake van een afname, al kan dit van jaar tot jaar nog flink variëren. In een droge septembermaand kan het tekort ook dan nog flink oplopen.
Zie in onderstaande grafiek van het KNMI de huidige droogte. We kruipen al aardig richting de rode lijn, zijnde het record-droge jaar van 1976.



DROOGTE

Wanneer er gedurende een tijdvak van 20 achtereenvolgende dagen niet meer dan 0.5 mm neerslag valt, is er sprake van een droogteperiode (bron: knmi.nl). De landbouw (maar ook onze golfbaan) ondervindt hier veel last van. Vaak moet er onder deze omstandigheden gesproeid worden. Zonder water kunnen planten immers niet groeien. 
Waar zomerdroogte grotendeels het gevolg is van zonneschijn in combinatie met hoge temperaturen, speelt bij voorjaarsdroogte de wind een grote rol. We hebben gezien dat wind een sleutelfactor is bij het ontstaan van verdamping. Aangezien het in het voorjaar veel harder waait dan in de zomer (vanwege grotere temperatuurtegenstellingen tussen pool en evenaar), kan de nog kale grond in snel tempo uitdrogen. Voorjaarsdroogte is tevens schadelijker voor gewassen dan zomerdroogte, omdat de meeste planten zich in het voorjaar nog in de bloeifase bevinden.

EN WAT BRENGT DE TOEKOMST

Klimaatstudies wijzen uit dat het aantal perioden met droogte in onze streken zal toenemen in de 21e eeuw. Tevens neemt de intensiteit van droogte toe. Allereerst is de stijging van de temperatuur in heel West-Europa daar debet aan. Een hogere temperatuur betekent meer verdamping en dus een grotere kans op droogte.
Verder laten een aantal klimaatscenario’s zien dat – vanwege de klimaatverandering – de luchtdrukconfiguratie sterk zou kunnen veranderen. Doordat de temperatuur in de Poolstreken veel harder stijgt dan aan de evenaar, zal de straalstroom zwakker worden en meer gaan meanderen/slingeren. Hierdoor kunnen zich makkelijker hogedrukblokkades vormen op onze breedtegraad die de veroorzaker zijn van de huidge droogte, maar ook veroorzaker zouden kunnen zijn voor toekomstige strengere winters, zo schetsen deze scenario’s. In de maanden mei en juni hebben wij, op enkele uitzonderinge na, bijna constant winden gehad tussen noord en oost. Wat zouden die winden in de maanden januari en februari brengen? Maar goed, we houden ons bij het heden en dat houdt in dat we nog wel even zitten met die bruine fairways (steppes).
Ik sluit af met een afbeelding van een steppe in Mogolië. Dan kunnen jullie zien dat onze fairways er nog best goed bij liggen.

Wijnand Reumer
Secretaris (en meteoroloog in ruste)